Modulun funksiyaları:
- İşçi hesablar planının tərtib edilməsi və sonraki inkişafı;
- Mühasibat yazılışılarının daxil edilməsi;
- Məsrəf mərkəzləri üzrə üçotun aparılması;
- Valyutalı uçotun aparılması;
- Smeta maddələri üzrə xərclərin uçotu;
- Xətli-mövqeyli uçot;
- Standart (şablon) mühasibat yazılışların yaradılması və istifadə edilməsi;
- Əlavə əlamətlər üzrə yazılışların sinifləndirilməsi;
- Nəticəyə bağlanan hesabların avtomatik bağlanılması;
- «Storno» Mühasibat yazılışlarının verilməsi;
- Mühasibat yazılışlarının düzgün verilməsinə nəzarət.
Modul hesabatları:
Kitablar və jurnallar:
• Hesablar planı
• Mühasibat yazılışları
• Analitik uçot kitabı
• Analitik uçot kitabı (xətli-mövqeyli üsul)
• Memorial-order
• Dövriyyə cədvəli (iki variantda)
• Baş kitab (üç variantda)
• Kassa hesabatı
• Debitor və kreditorların siyahısı
• Tarix üzrə qruplaşdırılmış jurnallar
• Analitik hesablar üzrə qruplaşdırılmış jurnallar
• Əməliyyatların qeydiyyatı jurnalı
• Şaxmatlı jurnal
Hesablar planı - müəssisədə istifadə edilən işçi hesablar planının (sintetik hesablar
və onların altında açılan analitik hesablar) çap edilməsini təmin edir.
Mühasibat yazılışları - hesabların müxabirləşməsi, ona aid izahatlar və məbləğləri
göstərməklə mühasibat yazılışını çap edir. Həmin hesabat «İstifadəçi» tərəfindən
həm ona sənəd əlavə etmək, həm də onların arxivinin aparılması üçün və s. istifadə
oluna bilər.
Analitik uçot kitabı - müxabirləşən hesabları, dövriyyələri və qalıqları göstərməklə
xronoloji qaydada verilən dövr ərzində seçilmiş analitik hesab üzrə əməliyyatların
hərəkətini çap edir. Müvafiq seçimlər verilərək, gün ərzində yekunları, hər bir əməliyyatdan
sonra yekunları, aylıq yekunları, aralıq yekunları, ilin əvvəlindən dövriyyə yekunları
və s. almaq olar.
Analitik uçot kitabı (xətli- mövqeyli uçot) - sənədlərin nömrələri üzrə ayrılıqda
analitik uçotunun aparılması üçün nəzərdə tutulmuşdur. Hər bir partiya göndərilən
mal və sifariş üzrə ayrılıqda malsatanlarla hesablaşmaların uçotu aparılarkən bu
cür təlabat yaranır. Daha doğrusu bu kitabda hər bir sənəd üzrə daxil olan mallar,
onun ödəniş xronologiyası və borç qalığı (yaxud artıq ödənişi ) əks olunur.
Memorial order – memorial-order və kitab-jurnal uçot formaları üzrə işləyən müəssələrdə
istifadə olunur və təsərrüfat əməliyyatlarının seçilmiş qrupu üzrə memorial-order
tərtib edir.
Dövriyyə cədvəli - bu hesabat verilən dövrə görə bütün hesablar üzrə və ya seçilmiş
hesablar qrupu üzrə, yaxud da hər hansı bir hesab üzrə əvvələ qalığı, dövriyyəni
və sona qalığı göstərir. Hesabat istifadəçinin iştəyi ilə həm baş kitabın (sintetik)
hesabları, həm də bu hesablar üçün açılmış analitik hesablar üzrə, həm hesabat dövrünün
əvvəlinə qalıqlarla, həm də onlarsız əldə edilə bilər.
Baş kitab - təsərrüfat faliyyəti əməliyyatlarını onlrın tiplərindən asılı olaraq
(memorial-order və kitab-jurnal uçot formalarında - memorial orderlər üzrə, jurnal-order
uçot formasında isə jurnal-orderlər üzrə,) qruplaşdırır, sonradan onları ayrılıqda,
dövriyyə yekunları və qalıqların, aylıq və aralıq yekunların alınması şərti ilə,
baş kitabın sintetik hesablarına qeyd edir (paylayır). Üç növ müxtəlifliyi mövcuddur:
jurnal-order, kitab-jurnal və memorial order formaları.
Kassa hesabatı - seçilən dövr ərzində xəzinədarın hesabatını formalaşdırır. Növ müxtəlifliyi
mövçuddur - hansılar ki, həm ilk sənəd kimi, həm də operativ idarə etmə və təhlil
məqsədi üçün istifadə oluna bilərlər.
Debitor və kredıbarların açıqlanması - verilən tarix vəziyyətinə debitor və kreditorların
siyashısının alınmasına imkan verir.
Tarix üzrə qruplaşdırılmış jurnallar - adətən pul vəsaitləri və maddi dəyərliləri
uçota alınarkən istifadə olunur. Verilmiş dövr ərzində pul vəsaitlərinin (kassa,
hesablaşma hesabı, materiallar, əmtəələr və s.) uçotu üçün nəzərdə tutulan hesablar
üzrə jurnal-orderlərin alınması üçün nəzərdə tutulmuşdur. Hesabat həm seçilən dövrün
günləri üzrə qruplaşdırılmış şəklində, həm də təsərrüfat əməliyyatlarının ayrılıqda
açıqlanması şəklində alına bilər.
Analitik hesablar üzrə qruplaşdırılımış jurnallar - məsrəflərin uçotu üçün nəzərdə
tutulmuş hesablar və hesablaşmaların (malsatanlar, müxtəlif debitor və kreditorlar)
üçotu üçün hesablar üzrə jurnal-orderlərin alınması üçün nəzərdə tutulmuşdur. Hesabat
həm analitik hesablar üzrə qruplaşdırılmış şəkildə, həm də təsərrüfat əməliyyatlarının
ayrılıqda açılqlanması şəklində alına bilər.
Əməliyyatların qeydiyyat jurnalı - bütün təsərüfat əməliyyatlarının özünə görə bir
jurnalda icmalından ibarətdir və istənilən şəkildə təsərrüfat əməliyyatlarını (yaxud
bütün əməliyyatları), bütün mühasibat yazılışlarını, verilən dövr ərzində, müxtəlif
valyutalarda və analitik hesablarda göstərilməsinə imkan verir. Əməlliyyatların qeydiyyat
jurnalı, konkret anda lazım olan (maraq göstərilən) əməliyyatları seçməyə də imkan
verir.
Şahmat jurnalı - ayrılıqda muxabirləşən hesabların qruplaşdırılmış şəkildə dövrüyyəsini
analiz (təhlil) etməyə imkan verir.
Muhasibat hesabatları
Həmin qrup hesabatlar qanunvericilikdə nəzərdə tutulan və mühasibat xidməti işinin
ümumi (yekun) məlumatlarından ibarət olan mühasibat hesabatlarını özündə birləşdirir
:
• Balans
• Mənfəət və zərərlər cədvəli .
• Pul vəsaitlərinin hərəkəti haqqında hesabat
• Kapitalın hərəkəti haqqında hesabat
Jurrnallar və kitablar qrupundan fərqli olaraq, bu qrup hesabatlar həmçinin aşağıdakı
imkanlara malikdir:
- Forma və filtrlərin verilməsi sistemi;
- Çıxış formasının sazlanması və dizaynı;
- Hesabatın məzmunun dəyişdirilməsi, ayrıca sətrlər əlavə edilməsi, yaxud da onların
ləğv edilməsi imkanı,
